Jestem bezdomny – co robić?

Pomoc osobom w kryzysie bezdomności

Jeśli to czytasz, być może znajdujesz się w bardzo trudnym momencie swojego życia. Możliwe, że właśnie straciłeś dach nad głową, mieszkasz tymczasowo u kogoś lub spędzasz noce na ulicy. Problem bezdomności to bardzo trudna sytuacja, ale nie jesteś w niej sam. W Polsce działa wiele instytucji i organizacji, które udzielają wsparcia – bezpłatnie i bez względu na ubezpieczenie czy miejsce zameldowania.

W tym artykule dowiesz się:

• gdzie zjeść, przespać się i zadbać o higienę,
• gdzie skorzystać z bezpłatnych usług zdrowotnych i psychologicznych
• jak poprosić o wsparcie lub założyć zbiórkę na swoją sytuację.

1. Jak wyjść z bezdomności – pierwszy krok ma znaczenie

Wiele doświadczających bezdomności obwinia się za to, co się stało. Tymczasem przyczyn może być wiele: choroba, rozwód, utrata pracy, zadłużenie, eksmisja, śmierć bliskiej osoby, przemoc w domu, uzależnienie. Badania pokazują, że im szybciej zaczniesz szukać wsparcia, tym większa szansa na poprawę. Nie musisz rozwiązywać wszystkiego naraz – skup się na jednym lub dwóch krokach: np. znalezieniu noclegu, zjedzeniu ciepłego posiłku lub rozmowie z pracownikiem socjalnym.

2. Nie mam gdzie spać - gdzie nocować

Gdzie spać? Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej w zależności od Twojej sytuacji i stanu zdrowia, dostępne są:

Noclegownie

• działają głównie nocą (wieczorem przyjęcie, rano wyjście),
• trzeba być trzeźwym,
• oferują zaspokojenie najbardziej podstawowych potrzeb – łóżko i pościel,
• można korzystać z nich przez kilka nocy z rzędu

Schroniska dla osób

• działają całodobowo,
• oferują pobyt stały w lokalu
• trzeba podpisać kontrakt socjalny  lub indywidualny program wychodzenia z bezdomności (umowę współpracy z Ośrodkiem Pomocy Społecznej),
• dostępne także schroniska dla kobiet i kobiet z dziećmi

Schroniska z usługami opiekuńczymi

• dla ludzi chorych, starszych, z niepełnosprawnościami
• oferują pomoc w codziennych czynnościach i możliwość zamieszkania

Ogrzewalnie

• miejsca do przeczekania nocy i zapewnienia ciepła dla bezdomnego
• minimalne warunki (np. krzesło, ciepła herbata),
• przyjmują także dorosłych pod wpływem alkoholu
  
  

📞 Zadzwoń pod numer 987 (całodobowy, bezpłatny) – dowiesz się, na jakiej ul najbliżej Ciebie jest noclegownia lub schronisko.

3. Gdzie zjeść, dostać odzież i się umyć?

Gdzie zjeść? 

• Jadłodajnie i kuchnie społeczne – zapewniają obiady w pomieszczeniu (często wymagana trzeźwość), 
• Jedzenie wydawane na mieście – posiłki na ulicy (bez pytania o dokumenty)
  • Warszawa: Fundacja Daj Herbatę – darmowe posiłki na ulicach
  • Kraków: Zupa na Plantach
  • Wrocław: Zupa na Wolności 
  • Trójmiasto: Zupa na Monciaku (Sopot)
  • Łódź: Zupa na Pietrynie 

Gdzie się umyć i ubrać?

• Łaźnie publiczne – możesz za darmo się wykąpać, czasem także robić pranie
• Punkty wydawania odzieży – oferują ubrania zimowe, buty, bieliznę

Organizacje pozarządowe

W wielu miastach Polski działają fundacje oferujące wsparcie. Oto niektóre z nich:

• Fundacja Kapucyńska
• Dobra Fabryka
• Fundacja po DRUGIE  
• Kamiliańska Misja Pomocy
• Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta
• Caritas Polska
• Stowarzyszenie Pomocy i Interwencji Społecznej

4. Problem bezdomności - uzależnienia

Alkohol, narkotyki czy hazard często stają się sposobem na ucieczkę od trudnej rzeczywistości, ale z czasem pogłębiają kryzys życiowy i utrudniają powrót do stabilizacji.

Leczenie uzależnień, takich jak alkoholizm czy narkomania, jest w Polsce bezpłatne i dostępne nawet dla obywateli bez ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli zmagasz się z problemem uzależnienia i jesteś w kryzysie bezdomności – możesz uzyskać pomoc bez skierowania, wystarczy numer PESEL.

Pomoc dostępna jest w różnych placówkach:

• Ośrodki detoksykacyjne (tzw. detoksy) – pomagają przejść przez pierwszą fazę odstawienia substancji. Uwaga: przed przyjęciem wymagane jest minimum 24 godziny trzeźwości.
• Poradnie leczenia uzależnień, dzienne lub całodobowe oddziały terapii – oferują wsparcie psychologiczne, terapię indywidualną i grupową.

📍 Aktualną mapę ośrodków znajdziesz tutaj: Krajowe Centrum Przeciwdziałaniu Uzależnieniom

 📞 801 199 990 – Ogólnopolski bezpłatny telefon zaufania uzależnienia (16:00–21:00)
 📞 801 889 880 – Telefon zaufania dla uzależnionych behawioralnie, np. od hazardu (17:00–22:00)

5.  Wsparcie psychologiczne i psychiatryczne w kryzysie psychicznym - Polska

Kryzys bezdomności bardzo często wiąże się z silnym stresem, depresją, poczuciem bezsilności czy nawet myślami samobójczymi. Jeśli doświadczasz załamania nerwowego, masz myśli samobójcze - możesz otrzymać natychmiastową interwencję psychologiczną bez skierowania i bez ubezpieczenia zdrowotnego.

Gdzie się udać w kryzysie psychicznym?

• Ośrodek Interwencji Kryzysowej (OIK) – to miejsce, w którym możesz uzyskać bezpłatne wsparcie psychologa, a czasem także tymczasowe schronienie. Zgłoś się bez skierowania. Ośrodki działają w wielu miastach i powiatach.
• Psychiatryczna izba przyjęć – jeśli masz myśli samobójcze lub jesteś w stanie zagrożenia życia, natychmiast udaj się do najbliższego szpitala psychiatrycznego.
  
  

📞 116 123 – Telefon Zaufania dla dorosłych w kryzysie psychicznym (czynny codziennie w godzinach 14:00–22:00). Rozmowa jest anonimowa i bezpłatna.

6. Jak pokonać bezdomność? Pierwsze kroki i gdzie szukać pomocy

Wyjście z bezdomności to proces, który wymaga czasu, cierpliwości i wsparcia. Choć nie da się tego zrobić z dnia na dzień, istnieją konkretne kroki, które warto podjąć, by odzyskać stabilizację i wrócić do niezależnego życia. W Polsce dostępne są różne formy wsparcia – bezpłatne i dostępne dla każdego, także bez meldunku czy ubezpieczenia.

Co możesz zrobić?

• Zgłoś się do instytucji pracy i polityki społecznej(MOPS lub GOPS - więcej informacji na portalu gov.pl Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej)
  Znajdź najbliższy ośrodek i poproś o wsparcie. Pracownik może pomóc w:
  • wsparcie w znalezieniu miejsca w schronisku lub noclegowni,
  • wyrobienie dokumentów (np. dowodu osobistego),
  • dostęp do świadczeń, np. zasiłku celowego lub okresowego,
  • wsparcie w odbudowie samodzielności życiowej.
• Zarejestruj się w Urzędzie Pracy Jeśli nie masz zatrudnienia, możesz zgłosić się jako bezrobotny – nawet jeśli nie masz zameldowania na pobyt stały. 
• Rejestracja pozwala uzyskać:
  • bezpłatne ubezpieczenie zdrowotne,
  • dostęp do kursów zawodowych,
  • wsparcie doradcy zawodowego,
  • w niektórych przypadkach – zasiłek dla bezrobotnych.

7. Jakie zasiłki i pomoc finansową może otrzymać osoba w kryzysie bezdomności?

Czym jest bezdomność? Według ustawy o pomocy społecznej to obywatel Polski niezamieszkujący w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowana na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności.

Możesz otrzymać:

• Zasiłek celowy – na jedzenie, ubranie, leki, nocleg w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów
• Wsparcie doraźne – np. bony na ubrania, jedzenie
• Renta z tytułu niezdolności do pracy – jeśli masz poważne problemy zdrowotne (potrzebne zaświadczenie od lekarza),
• Zasiłek dla bezrobotnych – jeśli w ostatnich 18 miesiącach pracowałeś przynajmniej rok.
  
  

Złóż wniosek w najbliższym OPS lub Urzędzie Pracy.

8. Czy mogę założyć zbiórkę pieniędzy jako osoba doświadczająca bezdomności?

Tak – możesz założyć darmową zbiórkę na Pomagam.pl. I naprawdę warto to zrobić.

📌 Dlaczego? Bo zbiórka internetowa to często najszybszy sposób, aby zdobyć pieniądze, których potrzebujesz tu i teraz – na jedzenie, leki, nocleg, ciepłe ubrania albo start od nowa. Nie są potrzebne żadne formalności. Wystarczy kilka minut, adres e-mail, konto bankowe (Twoje lub kogoś zaufanego) i Twoja historia.

Możesz się bać, że proszenie to powód do wstydu. Ale prawda jest inna – ludzie pomagają chętniej, niż Ci się wydaje, zwłaszcza jeśli widzą, że ktoś stara się zmienić swoją sytuację. Opowiedzenie swojej historii może pobudzić empatię i przyczynić się do otrzymania realnego wsparcia. Przecież bezdomność może spotkać każdego z nas.

Jeśli boisz się ostracyzmu albo nie chcesz występować pod własnym imieniem – możesz poprosić kogoś zaufanego (wolontariusza, pracownika fundacji, znajomego, członka rodziny), żeby opisał Twoją sytuację anonimowo. Ważne, żeby przedstawił się i napisał, dlaczego zdecydował się założyć zbiórkę w Twoim imieniu – to buduje zaufanie darczyńców.

✅ Kluczowe jest, żebyś był szczery i jasno napisał, na co potrzebujesz pieniędzy i jak chcesz zmienić swoje życie.

📚 Przeczytaj:  Jak stworzyć dobry opis zbiórki internetowej

📢 Twoja zbiórka może pomóc nie tylko Tobie – może też zwiększyć świadomość społeczną o tym, czym naprawdę jest bezdomność. Nie bój się pisać do organizacji, mediów, fundacji.

ZAŁÓŻ  DARMOWĄ ZBIÓRKĘ

9. Jak pomóc osobie bezdomnej?

Pamiętajmy o uważności i empatii. Czasem rozmowa, ciepły posiłek czy telefon wykonany we właściwe miejsce mogą uratować komuś życie – szczególnie w sezonie jesienno-zimowym, gdy zagrożenie wychłodzeniem jest realne.

Co zrobić? Jak działać odpowiedzialnie i skutecznie?

📞 Zadzwoń pod numer 987
 To bezpłatna, całodobowa infolinia kryzysowa, gdzie uzyskasz informacje o dostępnych noclegowniach, ogrzewalniach i punktach wsparcia w danym regionie.

📞 Zgłoś sytuację Straży Miejskiej – numer 986
 W przypadku człowieka przebywającego na mrozie, wymagającego pomocy medycznej lub śpiącego na ulicy – szczególnie w zimnych miesiącach – zadzwoń pod numer 986. Funkcjonariusze mogą sprawdzić stan jego zdrowia i skierować go do odpowiednich służb lub placówki noclegowej.

Co możesz zrobić jako zwykły przechodzień?

Przede wszystkim zachowaj spokój i nie oceniaj. Pamiętaj, że to człowiek z własną historią, często bardzo trudną, której nie znasz. Zapytaj, czy czegoś potrzebuje. Jeśli możesz, podaruj coś ciepłego – kubek herbaty, miskę zupy czy koc. Czasem już okazanie zainteresowania mogą być ogromnym wsparciem. Zaoferuj pomoc w znalezieniu wsparcia instytucjonalnego (np. przez kontakt z infolinią 987 lub strażą miejską).

10. Pomoc bezdomnym – co możesz zrobić?

Najskuteczniejszym sposobem jest wsparcie organizacji, które codziennie pracują z potrzebującymi. Możesz przekazać darowiznę fundacji, zaangażować się w zbiórkę lub zostać wolontariuszem. Pomagasz wtedy naprawdę – z poczuciem, że Twoje wsparcie trafia tam, gdzie trzeba.

W wielu miastach działają programy oferujące nocleg, jedzenie, wsparcie psychologiczne i pomoc w wyjściu z kryzysu. Warto sprawdzić, jak wygląda wsparcie w Twoim mieście:

• Warszawa – mapa placówek i jadłodajni
• Wrocław – noclegownie, jadłodajnie, łaźnie
• Kraków– działania miasta i kontakt
• Gdańsk – wsparcie miejskie
• Poznań – gdzie się zgłosić, z czego skorzystać
• Przewodnik Łódź – PDF do pobrania

Więcej sposobów na mądre i empatyczne zaangażowanie znajdziesz w artykule:
 👉  9 sposobów na wsparcie 

Pomoc osobom bezdomnym - podsumowanie 

Bezdomność to trudne i często bardzo samotne doświadczenie, ale pamiętaj – to nie koniec drogi. Z każdej, nawet najtrudniejszej sytuacji, jest wyjście. Być może nie widzisz go od razu, być może nie wiesz, od czego zacząć – to naturalne. W takiej chwili najważniejsze jest jedno: nie zostawaj z tym sam.

Poproszenie o pomoc to nie oznaka słabości – to dowód siły i odwagi. Są miejsca, ludzie i organizacje, które mogą Ci pomóc: zapewnić dach nad głową, posiłek, wsparcie psychologiczne, prawnicze czy pomoc w znalezieniu pracy. Warto z tego skorzystać – nawet jeśli dziś wydaje się to trudne.

Pamiętaj – zasługujesz na godne życie. Nie poddawaj się. Zrobienie pierwszego kroku może być najtrudniejsze, ale to właśnie on rozpoczyna drogę do zmiany.