Cmentarz katolicki w Lidzie

Widok starych miejskich cmentarzy to temat poruszający mieszkańców. Los starego katolickiego cmentarza, położonego w Lidzie na Białorusi przy ulicy Pobiedy, dawniej Grażyny jest skomplikowany. Jego spokój i integralność terytorialną tragicznie naruszyły zdarzenia i ludzie XX wieku. "Historyczne miasto" w mieście, założone w 1797 roku obejmuje mnóstwo grobów ludzi różnych grup społecznych i wyzwań. Tu byli chowani nie tylko mieszkańcy Lidy, ale także niektórych miejscowości powiatu lidzkiego. Cmentarz jest na tyle stary, że grobów dawno nie odwiedzanych jest wiele. Tym niemniej, stanowią one część przestrzeni kulturowej, którą należy badać i przedstawiać współczesnemu społeczeństwu (http://lixmuseum.by/ru/staroe-zahoronenie-kak-sohranit-pamyat-predlov/

Cmentarz w Lidzie został utworzony na gruncie zamkowym w 1797 roku. Pierwotnie, jako jedyny w mieście, był cmentarzem komunalnym. Od roku 1865 stał się cmentarzem katolickim. W 1800 roku została wybudowana drewniana kaplica Św. Barbary, a obecna murowana w 1930 roku. W latach 1900 - 1903 został otoczony murem do dziś istniejącym. Ostatni pochówek miał miejsce w 1960 roku. 

W latach 80-tych XX wieku władze zdecydowały o likwidacji cmentarza, jednak opór mieszkańców spowodował, że władzy zrezygnowały z realizacji tej decyzji. Jednak nagrobki zostały zniszczone w znacznym stopniu, a kaplica uległa dewastacji. W 1988 roku Klub Miłośników Kultury Polskiej im. A. Mickiewicza w Lidzie - pierwsza polska organizacja w ZSRR - zorganizowała czyny społeczne w celu uporządkowania kwatery wojskowej. Od tego czasu ww. kwatera była pod stałą opieką Polaków w Lidzie. W latach 2000-2003 staraniem parafii Podwyższenia Krzyża Świętego została odtworzona kaplica. 

W latach 1990 - 1992 została przeprowadzona inwentaryzacja 2700 grobów. 

W 2017 roku Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lidzkiej w Gdańsku opracowało projekt renowacji zabytkowego cmentarza przy współfinansowaniu przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP i uzyskało zgodę Mera Lidy na realizację zaplanowanych prac. 

Wiele trudu, poświęceń, czasu osób, zaangażowanych w odnowienie cmentarza - przedsiębiorstwa z Polski i Białorusi, a także Polacy i Białorusini - wolontariusze, którym zależy na naszym wspólnym dziedzictwie. Prawie 2 lata ciężkiej pracy, podczas których zostały wykarczowane samosiejki krzewów, usunięte martwe drzewa, na części cmentarza posadzono rośliny płozące się dla osłony grobów ziemnych oraz winobluszcz, aby przykryć mur od strony gospodarstwa komunalnego, uzupełniono nasadzenie klonów dla odtworzenia historycznego szpaleru wzdłuż ogrodzenia, tam, gdzie nie było infrastruktury podziemnej. Zasypano doły po ekshumacjach. Wykopywano i stawiano lub podnoszono nagrobki i dokonywano wstępnej konserwacji z uczytelnianiem napisów. Ogrom pracy! Odnowione nagrobki przedstawione są tutaj: http://pawet.net, na tej stronie można także znaleźć całościowy opis i historię cmentarza, opisaną przez Drużynowego I LDH "Jutrzenka" Wadysława Pietroczenko http://pawet.net/zl/zl/1996_18/8.html

I nagle, z 13 na 14 sierpnia 2019 roku ktoś uszkodził ponad 30 nagrobków, które tak pieczołowicie i starannie były odnawiane (zdjęcia dzięki Towarzystwu Kultury Polskiej Ziemi Lidzkiej).

Niestety, część prac trzeba wykonać na nowo. Oprócz tego przewidziany jest ciąg dalszy prac, czyli całkowity remont muru z kamieni polnych okalających cmentarz, odbudowa bramy oraz remont i prawidłowy montaż bramy głównej. 

Po więcej informacji zapraszamy na http://tpziemilidzkiej.pl/cmentarz-lidzki.html

Wierzę, że dzięki Państwa pomocy uda się dokończyć prace konserwatorskie oraz przekazać kolejnym pokoleniom świadectwo naszej jakże bogatej historii.

Dziękuję, IJL