Renowacja nagrobków. Wereszczyn

Stowarzyszenie "Wereszczyński Gościniec" potrzebuje wsparcia finansowego na wkład własny renowacji zabytkowych nagrobków cmentarza rzymskokatolickiego w Wereszczynie oraz sfinansowania porządkowania innych miejsc pamięci w Wereszczynie i najbliższej okolicy.

W 2026 r. planujemy odnowić płyty nagrobne rodziny Wojtkowskich, byłych właścicieli majątku Wereszczyna, pochodzące z początku XX w.

A jakie mamy osiągnięcia na przestrzeni ostatnich lat?

2025 rok na trwałe zapisał się w historii naszej aktywności na cmentarzu w Wereszczynie. Ze środków Rządowego Programu Odbudowy Zabytków (283 tys. zł) i Powiatu Włodawskiego (6 tys. zł) odnowiliśmy grobowiec rodziny Białkowskich, kaplicę Rulikowskich i grobowiec Maryi Leduchowskiej (ten z aniołem z przestrzelonym skrzydłem). Nie obyło się bez niespodzianek, gdyż już w trakcie czyszczenia sklepienie grobowca Białkowskich zawaliło się do środka. Ta sytuacja spowodowała konieczność przerwania prac, wykonania ekspertyz budowlanych, na podstawie których Wojewódzki Konserwator Zabytków nakazał wykonania wielu prac wzmacniających, przede wszystkim przy fundamentach i dodatkowym sklepieniu żel-betowym. Udało się dzięki wolnym środkom (prawie 30 tys. zł), które Stowarzyszenie posiadało z zorganizowanych zbiórek i kwest.

W między czasie Stowarzyszenie zleciło wykonanie fundamentów przy kapliczce przydrożnej w Borysiku (gdyż duże pochylenie groziło przewróceniem się kapliczki), jak również wsparła Gminę Urszulin w pracach przy odnowieniu murowanej kapliczki w Starym Andrzejowie.

Rok 2024 rozpoczęliśmy od przygotowania programów prac konserwatorskich renowacji grobowców rodzin Białkowskich, Rulikowskich i Leduchowskich oraz nagrobka Rozalii Szwykowskiey w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków. W tym roku udało się nam odnowić nagrobek Szwykowskiey, jak również rozpoczęliśmy przygotowania do odnowienia grobowca Białkowskich. Zakończenia wszystkich prac planujemy w przyszłym roku.

W tym samym roku odnowiliśmy też  (w ramach projektu Fundacji Solidarni Górnicy, funkcjonującej przy LW Bogdanka) jedyną drewnianą mogiłę na cmentarzu, jak również doprowadziliśmy do zagospodarowania terenu przy tablicy upamiętniającej zagładę Żydów wereszczyńskich.

W 2023 r. wspólnie z Krzysztofem Gorczycą z Towarzystwa dla Natury i Człowieka oraz Stowarzyszenia Bramy Pamięci Włodawa - Sobibór uporządkowaliśmy teren cmentarza prawosławnego w Wereszczynie, a znajdujące się na nim nagrobki zostały oczyszczone, posklejane i zakonserwowane. 

Działamy od 2012 roku, organizując kwesty i zbiórki publiczne, a z zebranych datków i wszelkich dotacji odnawiamy nagrobki i grobowce zabytkowego cmentarza rzymsko-katolickiego w Wereszczynie (wpisanego w 1987 r. do rejestru zabytków woj. lubelskiego pod pozycją A/188). Więcej o naszych zbiórkach dowiesz się na zbiorka.gov.pl

Wereszczyn, to malutka miejscowość parafialna, ale w swej historii sięga XII w. Spuścizną tej historii jest kościół drewniany (z 1783 r.) i cmentarz rzymsko-katolicki z wieloma zabytkowymi nagrobkami, w tym licznymi z XIX w. W Wereszczynie znajdują się także miejsca pamięci po ludności prawosławnej i żydowskiej. Cieszy nas zatem każde wsparcie, nawet te najmniejsze kwoty. Przez 10 lat udało nam się wykonać prace renowacyjne na cmentarzu rzymsko-katolickim o wartości ok. 260 tys. zł odnawiając mogiłę żołnierską, 4 grobowce, 8 nagrobków i 8 płyt nagrobnych:

2013 - nagrobki Anieli Skroniewskiej i Ludwika Cękalskiego;

2015 -  nagrobek Tadziunia Eydziatowicza oraz 4 płyty rodziny Karpińskich, w tym Anieli Dembowskiej, żony Edwarda Dembowskiego, przywódcy powstania krakowskiego;

2017 - mogiła 8 żołnierzy poległych w 1920 r. i 2 żołnierzy poległych w 1939 r.;

2018 - grobowiec Antoniny Hlebickiej-Józefowicz;

2019 - grobowiec rodziny Karpińskich i nagrobek rodziny Rucińskich;

2020 - grobowiec rodziny Czarnieckich i płyta Jana Suprynowicza;

2021 - płyta Marii Arasimowiczowej i nagrobek Józefa Dobrskiego.

W 2022 r. odnowiliśmy kompleks 2 nagrobków i 1 płyty rodziny Hemplów, w tym Aleksandra Hempla, który brał udział w wojnie napoleońskiej i powstaniu listopadowym, dowodząc szwadronem, a za zasługi w powstaniu otrzymał Złoty Krzyż Virtuti Militari. Ponadto przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odnowiliśmy grobowiec rodziny Nazarewiczów.

W 2023 r. odnowiliśmy mogiłę Adama Łaskiego z 1848 r.

Nie pobieramy wynagrodzeń, delegacji, itp., a wszystkie zebrane pieniądze w 100% wydatkujemy wyłącznie na prace konserwatorskie. W nasze kwesty każdego roku angażuje się po kilkadziesiąt osób, w tym licznie młodzież.

Wspierają nas instytucje, takie jak Powiat Włodawski, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Lubelski Węgiel "Bogdanka", Ban Spółdzielczy w Cycowie, korzystamy również z dotacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Jednakże każdy wniosek o dotację wymaga zabezpieczenia wkładu własnego, o który, zwłaszcza w okresie szybko rosnących cen, jest coraz trudniej.

W 2022 r. własnym staraniem wykonaliśmy karty zabytków dla 25 nagrobków (grobowców), a w najbliższym czasie opracowaniem obejmiemy pozostałe nagrobki. Szacujemy, że na cmentarzu znajduje się ok. 60 nagrobków o walorach zabytkowych. 

Pragniemy każdego roku kontynuować nasze prace renowacyjne, a skala prac w dużej mierze zależy od Państwa hojności. 

O przebiegu wszelkich prac na bieżąco informujemy na naszym profilu https://facebook.com/stowarzyszenie.wereszczyn