System podatkowy w Polsce, oparty na skali, bezpośrednio wpływa na to, ile pieniędzy zostaje w naszej kieszeni z każdego zarobionego wynagrodzenia brutto. Kluczowym elementem tej układanki jest drugi próg podatkowy, który w 2026 roku wciąż budzi wiele pytań. Przekroczenie magicznej kwoty 120 000 zł dochodu rocznego oznacza wejście na wyższą stawkę podatku, co ma realne przełożenie na Twoje finanse netto.
W tym artykule dogłębnie wyjaśnimy:
Wyjaśnimy, co tak naprawdę oznacza "wpaść w drugi próg" i jak są wtedy opodatkowane Twoje zarobki. Pokażemy, jak obliczyć podatek. Co najważniejsze, podpowiemy, jak legalnie zoptymalizować swoje rozliczenie PIT, na przykład poprzez wspólne rozliczenie podatkowe małżonków, aby zminimalizować obciążenia.
Zrozumienie tych zasad jest kluczowe dla każdego, kto chce świadomie zarządzać swoim budżetem i uniknąć zaskoczenia przy rocznym rozliczeniu podatku dochodowego.
Polski system podatkowy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) opiera się przede wszystkim na tak zwanej skali podatkowej. Jest to progresywny sposób naliczania podatku, co oznacza, że im wyższy jest Twój dochód, tym wyższą stawką podatku jest on opodatkowany. W 2025 i 2026 roku, podobnie jak w latach poprzednich (np. przy PIT za 2024 rok), system ten definiują dwa główne progi podatkowe oraz kwota wolna od podatku.
Fundamentem jest kwota zwolniona z podatku, która w 2026 roku nadal wynosi 30 000 zł. Oznacza to, że jeśli Twoja roczna podstawa opodatkowania nie przekroczy tej kwoty, nie zapłacisz ani złotówki podatku dochodowego. To fundamentalna zasada, która chroni osoby o najniższych zarobkach.
Cały mechanizm progów podatkowych w Polsce dotyczy więc dochodu przekraczającego 30 000 zł. System ten (tzw. zasady ogólne) jest domyślną formą rozliczenia dla osób zatrudnionych na umowie o pracę, umowach cywilnoprawnych, a także dla części przedsiębiorców, którzy nie wybrali innej formy opodatkowania (jak podatek liniowy czy ryczałt). Zrozumienie, jak działają te progi, jest kluczowe dla każdego podatnika.
Drugi próg podatkowy dotyczy dochodu przekraczającego 120 tysięcy zł rocznie. Drugi próg podatkowy w Polsce wynosi 32%.
To kluczowa informacja: stawka podatku w wysokości 32% nie dotyczy całego Twojego przychodu, a jedynie tej części, która przekracza limit. To najczęstszy mit dotyczący progów podatkowych. Wejście w wyższy podatek nie oznacza, że nagle całe Twoje zarobki będą opodatkowany stawką 32%. To byłoby rażąco niesprawiedliwe i nie tak działa progresja podatkowa.
Zatem, drugi próg podatkowy obowiązuje tylko dla nadwyżki. Jeśli Twój dochód wyniósł np. 130 000 zł, to:
Sformułowanie to brzmi groźnie, ale jak wyjaśniliśmy wyżej, w praktyce oznacza to po prostu, że część dochodu będzie obciążona wyższym podatkiem. Wejście w drugi próg nie powoduje, że Twoje wynagrodzenie netto nagle spadnie. Po prostu tempo wzrostu Twojej pensji netto będzie wolniejsze, ponieważ od nadwyżki będziesz oddawać państwu 32 grosze z każdej złotówki, a nie 12 groszy.
Dla Twojego portfela oznacza to, że jeśli Twój pracodawca odprowadza zaliczki na podatek dochodowy, to w miesiącu, w którym Twój narastający dochód od początku roku przekroczy kwotę maksimum, Twoje wynagrodzenie netto ("na rękę") będzie niższe niż w poprzednich miesiącach. Dzieje się tak, ponieważ płatnik (pracodawca) ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek według wyższej stawki podatku, czyli 32%.
Warto o tym pamiętać, planując budżet domowy na cały rok podatkowy. Zjawisko to dotyczy szczególnie dobrze zarabiających specjalistów, menedżerów czy osób prowadzących działalność gospodarczą. Świadomość, że drugi próg istnieje i jak działa, pozwala uniknąć zaskoczenia w ostatnich miesiącach roku, gdy dochód skumulowany przekroczy ten próg.
Obliczyć podatek dochodowy po przekroczeniu drugiego progu można w prosty sposób, trzymając się zasady "podatek od nadwyżki". Ustawodawca przygotował nawet gotowy wzór. Podatek wynosi 10 800 zł plus 32% nadwyżki ponad 120 000 zł. Skąd bierze się kwota 10 800 zł? To po prostu wyliczony podatek dla dochodu równego 120 000 zł, znajdującego się w całości w pierwszym progu: (120000 zł * 12%) - 3600 zł = 14 400 zł - 3600 zł = 10 800 zł.
Weźmy bardziej konkretny przykład. Załóżmy, że Twój roczny dochód (podstawa opodatkowania) za 2025 rok wyniósł 160 000 zł. Przekroczyłeś granicę o 40 000 zł (160000 - 120000).
Jak widać, obliczenie podatku nie jest skomplikowane, o ile pamiętamy, że wyższa stawka podatku (32%) dotyczy wyłącznie dochodu ponad próg. Ten sposób obliczania podatku jest fundamentalny dla zrozumienia progresji w polskich progach podatkowych.
Aby sprawdzić, czy grozi Ci wpaść w drugi próg podatkowy w 2026 roku, musisz regularnie monitorować swój dochód liczony narastająco od początku roku. Pamiętaj, że próg 120 000 zł to limit roczny. Jeśli pracujesz na umowie o pracę, Twój dział kadr i płac robi to za Ciebie. Na pasku płacowym (informacji o wynagrodzeniu) powinieneś widzieć swój dochód narastająco. Gdy ten dochód (podstawa do opodatkowania) przekroczy kwotę 120 000, pracodawca automatycznie zacznie pobierać 32-procentową zaliczkę na podatek.
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą na progach podatkowych lub masz wiele źródeł dochodu, musisz sprawdzić to samodzielnie. Sumuj miesięczne dochody (przychody minus koszty i składki ZUS). To kluczowe, aby planować swoje rozliczenia podatkowe. Przygotowując się do rozliczenia PIT za 2025 rok, możesz już prognozować przychody na kolejny rok podatkowy.
Jeśli widzisz, że Twój dochód w wysokości 120 000 zł zostanie przekroczony, możesz podjąć kroki optymalizacyjne aby uniknąć wejścia w drugi próg. Najprostsze to wspólne rozliczenie z małżonkiem. Inne opcje to skorzystanie z ulg obniżających dochód lub podstawę opodatkowania, np. wpłaty na IKZE, darowizny, ulga rehabilitacyjna, ulga na internet. Świadome zarządzanie dochodem i znajomość progów podatkowych pozwalają lepiej kontrolować finanse i uniknąć wysokiej niedopłaty podatku przy rocznym rozliczeniu.
To jedno z kluczowych pytań: jaki dochód wlicza się do granicy 120 000 zł? Próg podatkowy dotyczy osób uzyskujących dochód opodatkowany według skali podatkowej. Mówimy tu o podstawie opodatkowania. Nie jest to ani Twoja kwota brutto z umowy, ani kwota netto, którą otrzymujesz na konto. To dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Aby obliczyć dochód brany pod uwagę przy progach podatkowych, musisz od swojego przychodu (np. wynagrodzenia brutto) odjąć koszty uzyskania przychodu (standardowe dla pracowników lub faktycznie poniesione przy działalności) oraz zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe), o ile nie zostały zaliczone do kosztów. Dopiero ta wynikowa kwota jest Twoim dochodem do opodatkowania.
Dlatego relacja między wynagrodzeniem brutto a netto jest skomplikowana. Z pełnej kwoty najpierw potrącane są składki ZUS, a dopiero od pomniejszonej kwoty liczy się zaliczkę na podatek dochodowy. Próg 120 000 zł dotyczy więc dochodu, który jest już "po" składkach ZUS, ale "przed" podatkiem i składką zdrowotną. Do limitu 120 000 zł wlicza się suma dochodów z różnych źródeł na skali, np. z umowy o pracę, umowy zlecenia i działalności gospodarczej (jeśli jest na progach podatkowych).
Tak, łączone rozliczenie podatkowe małżonków to jedna z najpopularniejszych i najskuteczniejszych metod na legalne obniżenie zobowiązania podatkowego, zwłaszcza w sytuacji, gdy jeden z partnerów osiąga dochód przekraczający próg podatkowy, a drugi zarabia znacznie mniej. Jest to forma ulgi podatkowej, która pozwala na uniknięcie lub zmniejszenie negatywnych skutków wejścia w drugi próg podatkowy.
Mechanizm ten polega na zsumowaniu dochodów obu osób (po odliczeniu składek i kosztów), podzieleniu tej sumy na pół, obliczeniu podatku od tej połówki, a następnie pomnożeniu wyniku przez dwa. W praktyce oznacza to, że granica 120 000 zł drugiego progu podatkowego jest jakby podwajany – wspólne zeznanie podatkowe staje się niekorzystne dopiero, gdy średni dochód na każdą osobę przekracza 120 000 zł, czyli gdy łączny dochód gospodarstwa domowego przekracza 240 000 zł.
Dla wielu rodzin, gdzie obowiązuje duża dysproporcja zarobków, jest to doskonały sposób na obniżenie łącznego podatku. Pozwala to "przerzucić" część dochodu osoby lepiej zarabiającej (która wpadłaby w drugi próg podatkowy) na osobę zarabiającą mniej, która być może nie wykorzystała nawet w pełni swojej kwoty zwolnionej lub pierwszego progu podatkowego.
Rozliczenie z małżonkiem opłaca się niemal zawsze wtedy, gdy występuje nierówność w dochodach. Największą korzyść odczują pary, w których:
W pierwszym scenariuszu, bez wspólnego zeznania podatkowego, pierwszy małżonek zapłaciłby podatek 32% od nadwyżki 80 000 zł (200 000 - 120 000), a drugi małżonek nie zapłaciłby nic. Przy łączonym rozliczeniu, ich łączny dochód to 200 000 zł. Dzielą go na pół (100 000 zł na osobę). W efekcie cały ich dochód jest opodatkować stawką 12% (po uwzględnieniu kwoty wolnej), co przynosi ogromne oszczędności podatkowe.
W drugim scenariuszu (dochody 150 000 i 70 000 zł), łączny dochód to 220 000 zł. Średnia na osobę to 110 000 zł. Obie połówki mieszczą się w pierwszym progu. Zamiast jednej osoby płacącej podatek 32% od 30 000 zł, oboje rozliczają się w całości w progu 12%. Rozliczenia podatkowe wspólnie z małżonkiem są więc kluczowym narzędziem optymalizacji wysokości podatku.
Pierwszy próg podatkowy dotyczy większości podatników w Polsce. Pierwszy próg dotyczy osób, których roczna podstawa opodatkowania mieści się w przedziale od 30 tysięcy zł do 120 tysięcy zł. Warto podkreślić, że mówimy tu o dochodzie po odliczeniu kosztów jego uzyskania oraz ewentualnych składek na ubezpieczenia społeczne, a nie o pełnej kwocie brutto z umowy.
Od dochodu odejmuje się kwotę zwolnioną z podatku (30 000 zł), a od reszty nalicza się 12% podatku. Można to też liczyć inaczej: 12% od całej podstawy opodatkowania minus kwota zmniejszająca podatek (wynikająca z kwoty wolnej: 12% * 30 000 zł = 3600 zł). Zatem podatek dla przychodów do 120 000 zł obliczamy jako (Dochód * 12%) - 3600 zł.
Przykładowo, jeśli Twoja roczna podstawa opodatkowania wyniósła 80 000 zł, to w całości mieści się ona w pierwszym poziomie. Twój należny podatek dochodowy wyniesie: (80 000 zł * 12%) - 3600 zł = 9600 zł - 3600 zł = 6000 zł.
Więcej o pierwszym progu podatkowym: https://pomagam.pl/blog/progi-podatkowe-2025-2026-pierwszy-prog-podatkowy
Formalnie, w ramach skali podatkowej PIT, trzeci próg podatkowy nie istnieje. Polski system podatkowy w 2025 roku przewiduje tylko pierwszy i drugi próg podatkowy, czyli stawki podatkowe 12% (do 120 000 zł dochodu) i 32% (od nadwyżki powyżej 120 000 zł).
Czasami jednak w debacie publicznej pojawia się pojęcie "trzeciego progu". Zazwyczaj odnosi się ono do tzw. daniny solidarnościowej. Nie jest to jednak klasyczny próg podatkowy w ramach PIT, ale odrębne zobowiązania podatkowe. Danina ta wynosi 4% i jest naliczana od nadwyżki dochodu ponad 1 000 000 zł (milion złotych) rocznie. Co ważne, do jej obliczenia wlicza się szerszy katalog dochodów niż tylko te ze skali (np. także dochód z podatku liniowego czy zysków kapitałowych).
Podsumowując, jeśli Twój dochód nie przekracza miliona złotych, martwią Cię wyłącznie dwa progi podatkowe. Drugi próg podatkowy (32%) to najwyższa stawka podatku w ramach ogólnych zasad rozliczenia PIT. Nie ma więc obaw, że po przekroczeniu np. 200 000 zł dochodu wpadniesz w jakiś kolejny, dodatkowy próg 40% czy 50%.
Oto kluczowe punkty, które warto zapamiętać na temat progów podatkowych w 2025 / 2026 roku:
Aby dowiedzieć się więcej na temat rozliczeń PIT w 2026 roku przejdź tutaj: https://pomagam.pl/blog/ktory-pit-wypelnic-rodzaje-pitow
Ulgi podatkowe: https://pomagam.pl/blog/ulgi-podatkowe-i-odliczenia-i-zwolnienia-jak-odliczyc-w-pit-2025-2026
Rozliczając PIT za 2025 rok, pamiętaj, że masz realny wpływ na to, gdzie trafi część Twoich podatków. Przekazanie 1,5% podatku to gest, który nic Cię nie kosztuje – kwota ta jest odliczana od podatku należnego urzędowi skarbowemu, a nie z Twojej kieszeni. Jeśli nie wskażesz organizacji, pieniądze te trafią po prostu do budżetu państwa.
Warto wykorzystać tę szansę, by wesprzeć tych, którzy najbardziej tego potrzebują. Zachęcamy do przekazania 1,5% na Fundację Pomagam.pl. Misją Fundacji Pomagam.pl jest budowanie kultury pomagania w Polsce. Wierzymy, że siła społeczności potrafi odmienić czyjeś życie, aby dzięki takim osobom jak Ty nikt nie musiał mierzyć się z trudnościami samotnie.
Aby pomóc, wystarczy w odpowiedniej rubryce swojego zeznania podatkowego (PIT-37, PIT-36, PIT-36L czy PIT-28) wpisać numer KRS 0000 353 888 lub wyszukaj nasza nazwę na liście OPP dostępnej w systemie Twój e-PIT.
To zaledwie kilka sekund podczas wypełniania formularza, a będzie to Twój realny wkład w wielką zmianę. Przekaż swój 1,5% i buduj z nami lepszy świat, w którym nikt nie zostaje bez pomocy.
https://pomagam.pl/blog/jak-przekazac-1-5-podatku-dochodowego-na-rzecz-organizacj-opp-w-2026-roku
Załóż darmową zbiórkę pieniędzy dla siebie, swoich bliskich lub potrzebujących!