Gwałt. Głosy

O czym jest ten projekt?

O gwałcie, o przemocy i o bolesnej, otwartej ranie, z którą do końca życia zmagają się kobiety mające za sobą doświadczenie gwałtu.

W 2015 roku przeprowadziłyśmy badania ilościowe z kobietami na temat przemocy seksualnej i wywiady pogłębione z kobietami mającymi za sobą doświadczenie gwałtu. Chciałyśmy sprawdzić, jaka jest skala zjawiska i jak organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości są przygotowane do ścigania przestępstwa zgwałcenia według nowej procedury – już nie na wniosek osoby pokrzywdzonej, ale z urzędu, o co od wielu lat zabiegały organizacje pozarządowe działające na rzecz praw kobiet.

87% kobiet doświadczyło jakiejś formy molestowania seksualnego. 62% brało udział w aktywności seksualnej, której nie chciało. Co piąta kobieta w Polsce ma za sobą doświadczenie gwałtu, większość z nich została zgwałcona przez bliską sobie osobę: partnera (22%) lub byłego partnera (63%), w swoim własnym domu (55%). Prawie połowa z naszych respondentek ma za sobą wielokrotne doświadczenie gwałtu – 20% zostało zgwałconych więcej niż 10 razy. 95% kobiet nikomu nie mówi o swoich doświadczeniach, ani nie zgłasza sprawy na policję czy do prokuratury. Kobiety milczą. Są same ze swoją tajemnicą.

Spektakl

Na kanwie badań powstał spektakl teatralny, który zostanie pokazany w grudniu 2015 roku w Teatrze Powszechnym, w ramach kampanii 16 Dni Przeciwdziałania Przemocy wobec Kobiet. Autorką scenariusza jest  Sylwia Chutnik, spektakl reżyseruje  Agnieszka Błońska. Przygotowujemy również publikację raportu omawiającego wyniki badań.

O czym jest spektakl? „Gwałt. Głosy” to teatralny protest wobec powszechnego zjawiska przemocy seksualnej wobec kobiet. To próba zmierzenia się ze złożonością tego problemu, dekonstrukcji potocznego myślenia i zakwestionowania społecznej percepcji. To oddanie głosu tym, które najczęściej nie są pytane: kobietom, które doświadczyły przemocy. Kobietom, które swoim wielogłosem opowiadają o doświadczeniu nieposiadającym narodowości, wieku ani orientacji. O gwałcie. Głosy kobiet przeplatają się tu ze sobą, nawiązując do indywidualnych doświadczeń i odrębnych historii. Historii, które zdarzyły się naprawdę.

"Jak skończył, to powiedział: masz milczeć. Wróć na podwórko. 

Przestraszona milczałam. Masz milczeć. Milczałam.

(…)

Brud, szmata, nic nie jesteś warta. Traktujesz się jak stół.

Wbrew sobie ubierasz to w rodzaj tajemnicy. Że to się nie zdarzyło.

Taniec autodestrukcji. 

(…)

Ktoś cię poniszczył".              

Fragment ze spektaklu

Producentem spektaklu jest Fundacja na rzecz Równości i Emancypacji STER. Spektakl powstaje we współpracy z Teatrem Powszechnym w ramach projektu „Przełamać tabu – prawa ofiar przemocy seksualnej” realizowanego przez Fundację na rzecz Równości i Emancypacji STER wspólnie ze Stowarzyszeniem na rzecz Kobiet VICTORIA z Rzeszowa i Stowarzyszeniem WAGA z Gdańska w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego ze środków Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Spektakl zostanie pokazany w ramach kampanii 16 Dni Przeciwdziałania Przemocy wobec Kobiet. Teatr Powszechny jest partnerem w naszym projekcie – zdecydował się na współpracę przy projekcie podejmującym trudny i bolesny temat, realizując maksymę, którą kieruje się w swojej działalności: „Teatr, który się wtrąca”.

Potrzebujemy Twojego wsparcia!

Przemoc seksualna, a gwałt w szczególności to w Polsce temat tabu. O tym się nie mówi. „Ten temat” nie istnieje. Wiele kobiet nie mówi o tym swoim bliskim, nie decyduje się na drogę sądową. Dla większości kobiet uczestniczących w badaniu spotkanie z ankieterką było pierwszą okazją do rozmowy o gwałcie.

Dlatego potrzebujemy Twojego wsparcia! Chcemy przełamać tabu milczenia! Chcemy zacząć mówić o doświadczeniach kobiet, które przeszły przez tę traumę! Chcemy, żeby organy ścigania i wymiary sprawiedliwości stanęły wreszcie po ich stronie, a nie po stronie sprawców.

Na co przeznaczymy zebrane środki?

Na dokończenie prac nad spektaklem (13 tys. zł) oraz publikację raportu z badań (12 tys. zł). Część środków mamy już zgromadzonych dzięki wsparciu z Programu Obywatele dla Demokracji. Mamy już opracowane wyniki badań, napisaną sztukę, skompletowaną obsadę aktorską i cały zespół pracujący nad spektaklem. Ale potrzebujemy jeszcze funduszy na opłacenie części kosztów produkcji spektaklu i pokazów zaplanowanych na 7, 8 i 9 grudnia 2015 roku (m.in. scenografia, obsługa techniczna, praca aktorek, promocja i rejestracja spektaklu) oraz na przygotowanie do druku i druk raportu z badań. Pomóż nam zrealizować ten cel!

Pamiętajcie, że Pomagam.pl umożliwia dokonanie płatności także przy użyciu kart kredytowych, PayPal’a, tradycyjnych przelewów bankowych oraz w okienku na poczcie. Możecie też wesprzeć nas dowolną kwotą bez wybierania nagrody i bez rejestracji na portalu.

A co jeśli uda nam się zebrać więcej?

Jeśli zbierzemy ponad 25 tysięcy złotych, przeznaczymy te środki na przygotowanie dodatkowych pokazów spektaklu w 2016 roku.

Kim jesteśmy?

Fundacja na rzecz Równości i Emancypacji STER została utworzona w sierpniu 2014 roku przez grupę badaczek, prawniczek, dziennikarek i działaczek na rzecz praw kobiet.

„STER” pojawia się w nazwie nieprzypadkowo – nawiązujemy do legendarnego „Steru”, czasopisma polskich emancypantek i sufrażystek, wydawanego przez Związek Równouprawnienia Kobiet Polskich. W działaniach Fundacji historia przeplata się ze współczesnością.

Naszą główną misją jest upowszechnianie historii kobiet i dorobku ruchu kobiecego oraz działania na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn. Zajmujemy się także przeciwdziałaniem dyskryminacji ze względu na płeć, orientację seksualną, wiek, stan zdrowia, narodowość czy rasę. Prowadzimy działalność naukowo-badawczą i wydawniczą, łącząc ją z działaniami strażniczymi i rzecznictwem.

W naszych działaniach przyświeca nam motto z artykułu wstępnego do „Steru”: „W tej arcymozolnej i trudnej pracy cóż powinno nam być sterem? Zgłębianie przeszłości, obiektywne badanie zjawisk, jakie nam dzisiejsza doba przynosi, zestawienie zdobywanych przez naukę pewników, a nade wszystko traktowanie całej sprawy nie z punktu widzenia kompromisów, lecz etyki i prawdy oraz rzetelnej sprawiedliwości” (30 listopada 1895).

Agnieszka Błońska

Reżyserka spektaklu. Reżyserka i aktorka teatralna, pracuje w Polsce i w Wielkiej Brytanii. Jej ostatnie spektakle to "Once Upon A Time" (Theatre Bristol, Circomedia), "At The End Of The Line" (The Exchange Gallery), "F.E.A.R." (Cardiff, Experimentica). Współpracowała z takimi grupami teatralnymi i teatrami jak Wildworks Theatre, Desperate Men, DotComedy, Mercurial Wrestler, Soho Theatre oraz National Theatre Studio w Londynie. W Polsce wyreżyserowała między innymi "Był sobie Dziad i Baba" oraz "Grubasy" w Instytucie Teatralnym w Warszawie, "Fale" w Teatrze Ochoty oraz "Eintopf" w ramach międzynarodowego projektu "Taburopa". W 2006 roku spektakl Agnieszki Błońskiej i Seana Palmera "Suffocation" ("Duszność) został nagrodzony na festiwalu Malta w Poznaniu w kategorii debiuty. W 2008 roku Agnieszka Błońska została nominowana do brytyjskiej nagrody Arts Foundation dla młodego reżysera.

Sylwia Chutnik

Autorka sztuki. pisarka i działaczka społeczna, kulturoznawczyni. Założycielka i prezeska Fundacji MaMa – w 2009 roku została laureatką Społecznego Nobla Ashoki. Autorka książek, m.in. "Kieszonkowy atlas kobiet" (2008), "Dzidzia" (2009), "Cwaniary" (2012), "Warszawa kobiet" (2011), "W krainie czarów" (2014), "Jolanta" (2015). Laureatka Paszportu Polityki w dziedzinie „Literatura” za 2008 rok, trzykrotnie nominowana do Nagrody Literackiej NIKE (w 2009 roku za "Kieszonkowy atlas kobiet", w 2013 roku za "Cwaniary", w 2015 roku za "W krainie czarów").

Anna "Che" Czerwińska

Działaczka na rzecz praw kobiet, współzałożycielka Fundacji na rzecz Równości i Emancypacji STER; absolwentka UMK – Instytutu Filozofii w Toruniu i Gender Studies przy ISNS UW. Współorganizatorka Manify i innych wydarzeń w ramach Porozumienia Kobiet 8 marca (2000-2006). Pracowała w Fundacji Ośrodek Informacji Środowisk Kobiecych – OŚKa w Warszawie, w Fundacji Feminoteka. W 2008 roku otworzyła Wirtualne Muzeum Historii Kobiet (feminoteka.pl/muzeum). Współredaktorka strony internetowej feminoteka.pl. Obecnie niezależna ekspertka równościowa, współpracuje z Koalicją KARAT i Polskim Towarzystwem Prawa Antydyskryminacyjnego. Współautorka filmu dokumentalnego o Halinie Paszkowskiej – pierwszej kobiecie dźwiękowcu (Szkoła A. Wajdy). W Fundacji STER odpowiada za działania archiwalne i związane z historią kobiet (herstorią).

dr Magdalena Grabowska

Socjolożka, adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, współzałożycielka Fundacji na rzecz Równości i Emancypacji STER, wykładowczyni Gender Studies im. Marii Konopnickiej i Marii Dulębianki przy Instytucie Badań Literackich PAN. Uczestniczyła w wielu projektach badawczych dotyczących przeciwdziałania przemocy wobec kobiet, przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć, ruchom kobiecym – m.in. „Równość standardem dobrego samorządu” (Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, 2011-2014), „Mapping the Current Status and Potential of Administrative Sources of Data on Gender-Based Violence in the EU and Croatia” (Europejski Instytut Równości Płci, 2013), „Monitoring stosowania przez polski wymiar sprawiedliwości przepisów prawa antydyskryminacyjnego” (Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego, 2013). Jest współautorką książki „Współpraca czy konflikt. Unia Europejska, państwo i kobiety” (razem z prof. Małgorzatą Fuszarą, prof. Joanną Regulską, dr Joanną Mizielińską, Warszawa 2009).

W Fundacji STER odpowiada za działania badawcze. Koordynuje badania w projekcie „Przełamać tabu – prawa ofiar przemocy seksualnej” (realizowanym w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanym ze środków EOG).

Anna Grzelewska

Producentka wykonawcza spektaklu. Fotografka, producentka, reżyserka filmów dokumentalnych. Studiowała Kulturoznawstwo na Uniwersytecie Warszawskim, jest absolwentką warszawskiej Szkoły Wajdy i studentką ITF Opava. Jej zdjęcia były publikowane m.in. w gazetach i czasopismach: „The Guardian”, „Gup Magazine”, „Magenta Mag”, „Fresh from Poland”, „Geo”, „Gazeta Wyborcza”, „Polityka”, „Przekrój”, „Newsweek Polska”, „Rzeczpospolita”, „Elle”, „Uroda Życia”, „Exklusiv”, „Kikimora”, „Gaga”. Współpracowała przy produkcji ostatnich prac Zbigniewa Libery m. in. "Wyjście ludzi  z miast", "Wolny Strzelec", "Ekonomiczna Norymberga", "Pierwszy dzień wolności".

Agnieszka Grzybek

Tłumaczka, redaktorka, działaczka społeczna i polityczna, ekspertka równościowa, współzałożycielka Fundacji na rzecz Równości i Emancypacji STER. Z ruchem feministycznym w Polsce związana od 1997 roku; w latach 1997-2005 pracowała w Ośrodku Informacji Środowisk Kobiecych OŚKa, współzałożycielka Porozumienia Kobiet 8 Marca, członkini Rady Programowej Kongresu Kobiet. W latach 2007-2014 koordynowała regionalny program „Demokracja płci” w warszawskim biurze Fundacji im. Heinricha Bölla. Tłumaczy książki z szeroko pojętej humanistyki oraz feminizmu i problematyki równościowej (m.in. "Ekonomia i płeć" pod red. A. G. Dijkstra, J. Plantega, "Mistyka kobiecości" Betty Friedan). Współautorka i współredaktorka (wspólnie z Joanną Piotrowską) książki "Polityka a płeć" (Fundacja im. H. Bölla, Warszawa 2005), analizującej kwestię udziału kobiet w polityce z perspektywy feministycznej i z punktu widzenia organizacji pozarządowych i ich zaangażowania się w działania na rzecz zwiększenia reprezentacji politycznej kobiet.

W Fundacji STER koordynuje działania rzecznicze i działalność wydawniczą. Koordynuje projekt „Przełamać tabu – prawa ofiar przemocy seksualnej” (realizowanym w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanym ze środków EOG).

Artur Sienicki

Reżyser świateł w spektaklu „Gwałt. Głosy”. Absolwent Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawskiej Szkoły Fotografii oraz Państwowej Szkoły Filmowej w Łodzi Wydział Operatorski. Projektuje światło i wideo – m.in. w Operze Narodowej, Operze Wrocławskiej, Teatrze Narodowym, Teatrze Polskim w Bydgoszczy, Teatrze Polskim we Wrocławiu, Teatrze Starym w Krakowie. Autor zdjęć do nagradzanych filmów krótkometrażowych, fabularnych i dokumentalnych oraz teledysków. Operator kamery m.in. przy „Obławie”. Od wielu lat współpracuje z Michałem Zadarą i współtworzy grupę artystyczną CENTRALA.