Zrzutka na Sefer Dembic - Druk Książki - Ireneusz Socha

Sefer Dembic - druk książki

6 480 zł z 20 000 zł (Cel)

Wpłaciły 63 osoby

Ireneusz Socha

Organizator zbiórki

Jestem niezależnym badaczem historii dębickich Żydów. Wiele lat życia poświęciłem ratowaniu pamięci o dębickiej społeczności żydowskiej. Przyczyniłem się do uratowania dębickiego cmentarza żydowskiego, co roku organizuję Dzień Pamięci o Żydowskiej Społeczności Dębicy, przetłumaczyłem na język polski "Sefer Dembic" - najważniejszą książkę przynoszącą wspomnienia żydowskich mieszkańców Dębicy - Ocalałych z Zagłady. Zbieram fundusze na jej druk. Bardzo dziękuję za każdą wpłatę.

Trudno wyobrazić sobie historię Dębicy bez dębickich Żydów. Był taki okres w historii miasta - tuż po potopie szwedzkim - kiedy miasto mogło się odrodzić i rozwinąć właśnie dzięki żydowskim osiedleńcom. Żydzi zaczęli masowo osiedlać się w Dębicy już w XVII wieku. Zajmowali się rzemiosłem i handlem. Mieli dwie duże synagogi, cmentarz, mykwę, rabinów, kantorów, sędziów rabinackich. Chłopcy uczyli się w chederach. Dorośli studiowali Torę i Talmud w domach modlitw. Młodzież syjonistyczna uczęszczała do szkoły hebrajskiej. Miasto słynęło z doskonałego mięsa koszernego, które chętnie kupowała krakowska gmina żydowska. Z Dębicą związane są dwie dynastie galicyjskich cadyków - Fränkelów z Wielopola Skrzyńskiego oraz Horowitzów z Ropczyc. Na przełomie XIX i XX wieku Żydzi stanowili już większość mieszkańców oraz przewodzili w przemyśle i handlu. Przedstawiciele społeczności żydowskiej zasiadali w radzie miejskiej i pełnili odpowiedzialne funkcje w magistracie, odpowiadając m.in. za kasę miejską. Pierwszą biblioteką publiczną w mieście była biblioteka żydowska. Na początku XX wieku zaczęły powstawać lokalne organizacje syjonistyczne, w tym kobieca organizacja Debora. Młodzież żydowska coraz liczniej uczyła się w miejskim gimnazjum. Większość miejscowej inteligencji stanowili żydowscy nauczyciele, prawnicy i lekarze. I wojna światowa i kryzys gospodarczy w latach 30. XX wieku spowodowały masowy odpływ Żydów z Dębicy. W przeddzień II wojny światowej społeczność żydowska stanowiła już tylko 20% mieszkańców miasta. Okupacja hitlerowska przyniosła ze sobą masowe mordy na dębickich Żydach, począwszy od pierwszej akcji likwidacyjnej w miejscowym getcie w lipcu 1942 roku. Spośród około 2900 Żydów mieszkających w mieście w 1939 roku wojnę przeżyło około 50 osób. Dziś o bogatej historii tej społeczności świadczą jedynie dwa zabytki - cmentarz oraz Synagoga Nowomiejska. Dlatego tak istotne jest to, abyśmy przypominali sobie ich historię.

Mianem ksiąg pamięci określa się publikacje, tworzone przez Żydów po II wojnie światowej, których celem było opisanie zniszczonych społeczności żydowskich Europy Środkowo-Wschodniej. Oryginalna "Sefer Dembic" (hebr. Księga Dębicy) została wydana w Tel Awiwie w 1960 roku przez Związek Dębiczan w Izraelu. Grupa ocaleńców postanowiła wydać zbiór wspomnień o swoim rodzinnym mieście, wiedząc, że do niego już nie wrócą. Tom zawiera wstęp historyczny, a całość tekstów zredagował pisarz hebrajski i jidyszowy rodem z Dębicy Daniel Leibel (1891-1967). O tym, że taka księga istnieje, dowiedziałem się w roku 1999. JewishGen – amerykańska organizacja genealogiczna non-profit, filia nowojorskiego Museum of Jewish Heritage – A Living Memorial to the Holocaust – opublikowała wówczas na swoich stronach internetowych kilka rozdziałów "Sefer Dembic" przetłumaczonych z języka hebrajskiego na angielski. Były to teksty w polskiej historiografii nieznane i niezwykłe. Czytałem je, czekając na każdy kolejny rozdział nieraz przez cały rok. Postanowiłem, że przetłumaczę tę książkę na język polski, gdyż wówczas żaden z historyków nie zajmował się zachowaniem i popularyzacją pamięci o dębickich Żydach. Konsekwentnie, od 2004 roku, na stronach JewishGen, zaczęły się pojawiać również moje tłumaczenia kolejnych rozdziałów księgi. Pracowałem nad nimi w wolnych chwilach pro publico bono. Praca posuwała się bardzo wolno. Kiedy po 10 latach miałem już komplet tłumaczeń, postanowiłem, że czas na publikację książkową "Sefer Dembic" po polsku. I rzeczywiście, w roku 2014 ukazała się pierwsza polska edycja książki w moim tłumaczeniu. Mały nakład szybko się wyczerpał, ale książka zrobiła dobrą robotę i przyczyniła się do popularyzacji wiedzy na temat dębickiej społeczności żydowskiej w mieście. Dzięki księdze i jej wpływowi na świadomość mieszkańców, w Dębicy odbywają się też coroczne uroczystości upamiętniające żydowską społeczność miasta. W roku 2018, po konsultacjach z wieloma ekspertami, w tym znawcami języka hebrajskiego i jidysz oraz ksiąg pamięci, doszedłem do wniosku, że warto zrobić drugie wydanie, ale lepsze pod każdym względem. Uzgodnienie mojego tłumaczenia z językami oryginału oraz redakcja i korekta trwały prawie dwa lata. Pomagały mi wybitne specjalistki - Małgorzata Lipska (język hebrajski) i Monika Adamczyk-Garbowska (jidysz). Efekt naszej pracy jest zachwycający. Teksty nabrały klarowności i stały się jeszcze bardziej wymowne. Nowe wydanie zawiera przejrzane i opracowane na nowo przypisy, słowniczek terminów judaistycznych, indeks nazwisk oraz niesamowitą galerię zdjęć, w tym wiele publikowanych po raz pierwszy. Książka ta jest cennym świadectwem historycznym i kulturowym ważnym nie tylko dla mieszkańców Dębicy i regionalistów, ale dla wszystkich badaczy relacji polsko-żydowskich.

-- Ireneusz Socha

http://dembitzer.pl

(Foto: Magda Starowieyska | POLIN)

Aktualizacje

Ireneusz Socha

29.08.2021

Szanowni Państwo, w najbliższy wtorek kończę akcję zbierania środków na drugie polskie wydanie Sefer Dembic. Jest mi niezmiernie miło powiadomić, że zebrane dzięki Wam pieniądze - łącznie z innymi darowiznami - wystarczą na druk książki.

Obecnie trwa przygotowanie książki do druku. Spodziewam się, że nakład trafi w moje ręce w połowie września br.

Proszę osoby, które wpłaciły 100 zł i więcej, aby skontaktowały się ze mną w celu otrzymania swoich egzemplarzy książki.

Jeszcze raz gorąco dziękuję Wam za okazaną pomoc.

Z poważaniem,
Ireneusz Socha

Sefer Dembic - druk książki

Ireneusz Socha

Aktualizacje

Ireneusz Socha

Ireneusz Socha

Wpłaty: 63

Załóż swoją zbiórkę

Informacje

O nas

Zbieraj na